روانشناسی پول - قسمت هفتم

• 1402/05/11
• 10 Comment

اقتصاد خانواده 

تبادل کالا و‌ پول در درون خانواده کاملا با بیرون خانه و خانواده متفاوت است. پولی که وارد خانه می‌شود، به نوعی دارایی مشترک همه اعضای خانواده به شمار می‌اید. شما در خانواده به یکدیگر مزد نمیدهید و اگر‌ پول تو جیبی می‌گیرید، به علت نیاز است. از قرن بیستم به بعد تغییراتی در موقعیت خانواده ایجاد شده است. در سال‌های پیش و بین دو جنگ جهانی، زن‌ها به ندرت برای کار به بیرون خانه میرفتند. اما بعد از جنگ جهانی زنان برای کار کردن به بیرون خانه میرفتند و حتی گاه بیش از شوهران خود درآمد داشتند.

تقسیم کار در منزل

در طول تاریخ، بر خلاف کار بیرون، کسی بابت کار خانه حقوق نمیداد. اما سوال اینجاست که چه کسی کار خانه را انجام می‌دهد و مزد او به چه شکل است؟ پاسخ ساده است. اصولا زنان کار خانه را انجام می‌دهند و‌ پولی هم از این بابت به آنان پرداخت نمی‌شود. اما ایا زنان این کار را دوست دارند؟ اوکلی در یک بررسی از زنان انگلیسی دریافت که برخی کار منزل را دوست دارند اما باقی زنات خیر ‌‌و کار منزل را امری کسالت بار عنوان میکنند. 

همچنین زنان حتی اگر شغل تمام وقت داشته باشند هم باز خودشان بسیاری از کارهای منزل را انجام می‌دهند. بررسی‌های زمان بندی بودجه حاکی از آن است که زنان خانه دار ۶۷.۵ ساعت، زنان شاغل تمام وقت ۴۵.۶ساعت و مردان شاغل ۲۶.۲ساعت در هر هفته را صرف کار منزل میکنند. بنابراین اگر زن شاغل نباشد ۷۲ درصد و اگر شاغل باشد ۶۳.۵درصد کارهای منزل با اوست. (مرکز پیش بینی های هنلی ۱۹۸۵)

در همه فرهنگ‌ها از ابتدایی‌ترین جوامع تا به امروز تقسیم کار بین زنان و مردان وجود داشته است. مردها کارهای سنگین خارج از خانه و زنان نیز کارهای خانه‌ را انجام میدادند. 

چرا زنان کارهای خانه را بدون دستمزد انجام می‌دهند؟

پال در پاسخ به این سوال می‌گوید: این یک خط مشی اقتصادی است که مردان توانایی برتر خود را در مشی درآمد در خارج از منزل به کار می‌برند و زنان اوقات فراغت خود را به خانه داری می‌پردازند. براساس این نظریه زنان توانایی کمتری در کسب درآمد دارند.

همچنین نظریه منابع معتقد است مردان مشاغل سنگین خارج از منزل را بر عهده دارند چون قوی ترند. براساس نظریه مبادله در جامعه شناسی نیز تبادل رضایت بخشی بین حمایت های اقتصادی شوهر و کار کردن زن در خانه وجود دارد که منجر به روابط محبت امیز بین آنان میشود. 

کنترل درآمد و هزینه ها

تقسیم درآمد بین زن و شوهرها با شیوه‌های گوناگونی انجام میشود. ‌‌وگلر و پال این شیوه ها را در شش دسته تقسیم میکنند:

1. مدیریت کامل درآمد با زن: در اینجا زن همه درآمد را اداره میکند و به شوهر پول تو جیبی می‌دهد. 
2. دادن مقرری به خاطر خانه داری: در اینجا شوهر به مقدار پولی که به همسر خود می‌دهد، نظارت دارد.
3. ذخیره مشترک: در این شیوه هر دو به درآمد مشترک دسترسی دارند.
4. مدیریت کامل درآمد با مرد: در اینجا مرد همه درآمد را اداره میکند و به همسر خود پول تو جیبی می‌دهد. 
5. مدیریت مستقل: در این روش هر یک از طرفین درآمد خود را اداره میکنند. 

ارزش اقتصادی کودکان

در کشورهای پیشرفته گذشته، کودکان امتیاز اقتصادی ویژه و جز دارایی‌های والدین به شمار میرفتند. کودکان در آن زمان در مزارع و… مشغول به کار می‌شدند. در انگلستان پیش از انقلاب صنعتی، اگر به کودک در کار منزل و… نیازی نبود، کودک برای مستخدم شدن به خانه‌های ثروتمندان فرستاده می‌شد. این اوضاع تا زمانی که قانون حمایت از کودکان مشمول تغییراتی شد، ادامه داشت. 

کودکان به دلایلی دیگر جز دلایل اقتصادی، ارزشمند هستند. کودکان مایه دلخوشی خانوارها هستند. کودکان از منابع اصلی رضایت در زندگی خانوادگی به شمار می‌روند. کودکان امیدبخش هستند و دستاورد زندگی محسوب میشوند. کودکان همچنین از نظر اقتصادی هزینه ایجاد میکنند. برای مثال مادر یا باید شغل خود را رها کند و یا برای کودک پرستار بگیرد. کودکان به خوراک، پوشاک، پول توجیبی و… نیاز دارند. آنان از تولد تا ازدواج هزینه‌های بسیاری خواهند داشت و خانواده باید این هزینه‌ها را تامین کند. مشاهدات بلاد و ولف نشان می‌دهد هزینه مالی بیشترین مخارجی است که کودکان ایجاد میکنند. سن ترک خانه در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. برخی پس از نوجوانی، برخی به هنگام دانشگاه، برخی برای ازدواج و… 

پول در خانواده‌های گسترده

تاکنون در مورد خانواده‌هایی که پدر و مادر و فرزند با یکدیگر زندگی میکنند، صحبت کردیم. اما در برخی خانواده‌ها، خویشاوندان با یکدیگر زندگی میکنند. حتی ممکن است افراد با یکدیگر زندگی نکنند؛ اما روابط اقتصادی با یکدیگر داشته باشند. مردم کمک‌های زیادی به خویشاوندان میکنند و کمک‌های بسیاری نیز از آنان دریافت میکنند. خویشاوندان از سوی دیگر به شاغل شدن اعضای جوان علاقه دارند. زیرا بر رفاه و وضعیت اجتماعی کل خانواده اثرگذار است. در دنیای امروز، روابط بین خویشاوندان داوطلبانه شده و غالب افراد یکدیگر را در خانه پدربزرگ و مادربزرگ‌ می‌بینند و حیات پدربزرگان و‌ مادربزرگان حلقه اتصال خانوارهاست. مشاهدات ادامز نشان می‌دهد روابط بین مونث‌ها در فامیل قویتر است. زیرا پیوندهای زنانه قوی‌تر هستند. 

هدایا در خانواده

اگر شما به فردی جز خانواده، دوستان، آشنایان و.. هدیه دهید، احتمالا هدیه نوعی خیریه بوده است. همچنین براساس روان شناسی هدایا، هدیه اصولا متقابل است. یعنی در برابر آنچه میدهید، چیزی به دست خواهید اورد. هدیه داوطلبانه و از روی محبت است و با رشوه تفاوت دارد. هدیه می‌تواند نقدی یا غیرنقدی، مادی و یا غیرمادی باشد. هدیه‌ها اغلب اوقات به صورت پول نیستند. باتوجه به اینکه هدایا، نمایانگر شکلی از نوع دوستی هستند، تا به امروز کمتر مورد بررسی روان شناسان قرار‌گرفته‌اند. 

 

سوالاتی در خصوص هدیه

• چه مقدار هدیه اهدا میشود؟

بخشی از بودجه خانواده صرف هدیه می‌شود. هر‌جامعه با توجه به فرهنگ خود بخشی از بودجه را به هدیه اختصاص می‌دهد. 

• چه کسی بیشترین هدیه را می‌دهد؟

درآمد ، تحصیلات، جنسیت و سن در این موضوع دخیل هستند. طبیعتا اگر درآمد بیشتری داشته باشید، هدیه بیشتری هم خواهید داد. بزرگسالان بیشتر هدیه می‌دهند و زنان بیشتر از مردان به هدیه دادن علاقه دارند. افراد تحصیل‌کرده هم چون در شبکه‌های اجتماعی بزرگ‌تری قرار دارند، بیشتر هدیه می‌دهند.

• چه کسانی هدیه دریافت میکنند؟

اغلب هدایا به نزدیکان داده میشود. ابتدا همسر، سپس فرزند، خواهر و‌ برادر و…

• ایا تفاوت فرهنگی وجود دارد؟

در جوامع سنتی هدیه دادن انقد رایج نیست. در برخی جوامع پول به عنوان هدیه یک بی احترامی است. هر فرهنگی مقررات خود در موضوع هدیه را دارد.

 

هدایا و‌ مناسبت‌ها

هدایا و ارزش آنان در مناسبت‌ها متفاوت خواهد بود. برای مثال پژوهش چیل نشان می‌دهد، گرانترین‌ هدیه‌ها هدایای عروسی هستند.

• چه کسانی هدیه متقابل می‌دهند؟

هدیه متقابل یک فرهنگ بین‌المللی است و برخی آن را وظیفه اخلاقی می‌دانند. هدیه‌های تولد اغلب متقابل هستند. 

• هدایا چه معنایی دارد؟

دادن هدیه نشان از عشق و‌ محبت است. پذیرش هدیه نیز نشانگر محبت و یا پذیرفتن روابط است. میزان توجه گاه با بهای هدیه سنجیده می‌شود. گاهی هدایا معنای نادرستی منتقل میکنند. برای مثال شاید دادن پماد به کسی که صورتش تاول زده، هدیه مناسبی نباشد. 

• ایا پول به عنوان هدیه مناسب است؟

اغلب معتقدند پول به عنوان هدیه مناسب نیست. ویلی و ویلسون در پژوهشی خواستند که پذیرش پول را به عنوان هدیه بررسی بکنند. در همه گروه‌ها‌ پول کمترین پذیرش را داشت. 

 

اقتصاد هدیه

اقتصاد هدیه از عوامل جالب و متمایزی تشکیل شده است که آن را کاملا از اقتصاد بازار جدا میکند. اغلب مردم در همه جوامع حدود چهار تا پنج درصد از بودجه خود را صرف هدیه دادن میکنند. اغلب هدایا را نیز زنان می‌دهند نه مردان. هدیه در فرهنگ‌های مختلف با مناسبت‌های متفاوتی داده میشود. در میان افراد هم تراز، هدیه متقابل بیشتر رواج دارد و بین والدین و‌ فرزندان شاهد چنین موضوعی نیستیم. از نظر علم اقتصاد، اقتصاد هدیه با اقتصاد بازار متفاوت است و‌ در آن معمولا از پول به عنوان هدیه استفاده نمی‌شود و این موضوع تا حدی به ضعف مفاهیم نمادین پول برمیگردد. در برخی روابط هدیه متقابل وجود ندارد. از نظر روان شناسی نیز اقتصاد هدیه، سیستمی از قواعد است که هنوز عملکرد روشنی ندارد. 

 

ارثیه

بزرگ‌ترین هدیه از طریق وصیت نامه و تنها به اعضای نزدیک خانواده منتقل می‌شود. هدیه‌ای که به ارثیه شهرت دارد. قانون ارثیه در طول زمان و در کشورها و فرهنگ‌های مختلف متفاوت بوده است. برای مثال، در دوره فئودالیسم، آنان که مالک زمینی بودند، پس از مرگ ان را به پسر ارشد خود منتقل می‌کردند. در آن دوران زنان حق به ارث بردن نداشتند. 

اشتراک گذاری