روانشناسی پول - قسمت ششم

• 1402/05/08
• 10 Comment

دارایی‌ها

غالب مخارج ما صرف تهیه دارایی‌هایمان می‌شود. این دارایی‌ها انواع گوناگونی را شامل می‌شوند: خانه، زمین، اتومبیل، پوشاک، حتی حیوانات خانگی و… از جمله دارایی‌هایی است که همه ما در زندگی با آنان سر و کار داریم. از بین این دارایی‌ها برخی ضروری هستند و برای بقا به آنان نیاز داریم. اما برخی دیگر نیز چنین نیستند. برای مثال بدون اتومبیل هم می‌توان زندگی کرد. دارایی‌های دسته اول که برای ادامه بقا به آنها نیاز داریم، دارایی‌های ضروری و باقی دارایی‌ها تجملی نامیده می‌شوند. آنچه ضروری میدانیم به فرهنگ نیز بستگی دارد؛ برای مثال شاید بتوان بدون تلویزیون هم زندگی کرد ‌و برای بقا ضرورتی ندارد، اما از جمله کالاهای ضروری است. در واقع مرز بین کالای ضروری و تجملی بسیار نوسان دارد. 

چرا به دارایی‌ها نیاز داریم؟

علت اینکه چرا نیازمند دارایی‌ها هستیم، عوامل متعددی را شامل می‌شود که در ادامه به این عوامل خواهیم پرداخت:

1.نیازهای زیستی

برخی از دارایی‌ها و لزوم نیاز به آن‌ها به عوامل زیست شناختی برمیگردد؛ حتی در حیوانات نیز چنین است و قلمرو، آشیانه، خوراک، فرزندان و… از دارایی‌های حیوانات محسوب می‌شود که همه این دارایی‌ها به دلیل نیاز زیست شناختی است. این موضوع در انسان نیز دیده می‌شود. بنابراین قلمرو زیستی، مکان خواب و تامین غذا برای انسان و حیوانات حاوی اهمیت حیاتی است. 

2.فراگیر بودن دارایی‌ها در جوامع بشری 

شواهد در تمام جوامع سنتی حاکی از آن است که دارایی‌هایی مثل اسلحه، لباس، برخی اشیا زینتی و… در تمام این جوامع موجود بوده است. هاب هاوس و همکارانش در پژوهشی ۳۰۰ نمونه از این جوامع را دریافتند. قلمرو یا زمین، مسکن، حیوانات، زنان، ابزار و سلاح، پوشاک، دارایی‌های غیرمادی و نمادین و… از جمله این دارایی‌ها بود. 

در جوامع ابتدایی شیوه به دست اوردن دارایی روشن بود؛ زمانی که فرد برای مدتی مالک چیزی بود، آن شی دارایی فرد قلمداد می‌شد. همچنین به دست اوردن دارایی در ازای زحمت و یا ارث‌ نیز از دیگر روش‌های کسب دارایی در این جوامع بود. در مراحل توسعه کمی داستان متفاوت شد. 

3.دارایی‌هایی برای بهبود زندگی 

حتی در جوامع نخستین همه دارایی‌هایی وجود داشت که هدف بقا را دنبال نمیکرد و برای زندگی بهتر مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروزه نیز تعداد بی‌شماری از این دارایی‌ها وجود دارد که در چهار نوع اصلی قابل بیان است:

1. اتومبیل، دوچرخه و هر چیز دیگری که ما را در حمل و نقل یاری میکند. 
2. لوازم خانه مانند اجاق، لباسشویی و… که در وقت صرفه جویی کرده و انجام امور را برای شما سهل میکند.
3. لوازم تجملی مانند لوازم موسیقی، کتاب، رادیو، تلویزیون و… که شما را در اوقات فراغت سرگرم میکنند.
4. وسایل ارتباطی مانند تلفن، کامپیوتر و… که تماس را آسان کرده و سطح اطلاعات افراد را نیز افزایش می‌دهد.

 

4.دارایی به عنوان نماد

هاب هاوس زمانی که دارایی‌های جوامع ابتدایی را بررسی میکرد، دریافت که بسیاری از این دارایی‌ها، سودمندی ندارند ولی دارای اهمیت هستند. برای مثال مهره زینتی. این دارایی‌ها می‌تواند نشان از مقام اجتماعی فرد، عضویت در گروهی خاص و… باشد. 

 

5.تاریخ و فرهنگ

دارایی‌های مادی در تاریخ بشر و رشد تمدن نقش مهمی داشته‌اند. برای مثال ابزار تولید سبب شدند تا تولید افزایش یابد و روابط میان مردم دگرگون شود و بین طبقات مختلف مردم تفاوت ایجاد شود. از دیگر تحولاتی که دارایی‌ها ایجاد کردند، به وجود آمدن جامعه مصرف­کننده است که افراد در جستجوی مقام می‌توانند با خرید دارایی به مقام اجتماعی خود بیافزایند. تبلیغات در رشد و‌ تقویت تقاضا مصرف کننده نقشی اساسی دارد. تبلیغات اصولا به نیازهای واقعی افراد متوسل می‌شود؛ برای مثال در تبلیغات یک اتومبیل به سرعت بالا، مصرف پایین بنزین و… اشاره می‌شود. 

تفاوت گروه‌ها از نظر نوع دارایی:

1.جنسیت

جنسیت و سن افراد در دارایی‌ها آنان تاثیرگذار است، برای مثال زنان عاشق جواهرات هستند. در صورتی که پسران و مردان اتومبیل و… را ترجیح می‌دهند. نتایج یک تحقیق حاکی از آن است که برای زنان اشیا بدین سبب که پیوندی میان دوستان و خانواده ایجاد میکند و یا تداعی کننده خاطرات خاص است، اهمیت دارد؛ درحالی که مردان به سودمندی اشیا توجه دارند. مطالعه دیگری که توسط لیوینگستون انجام شد نیز نشان می‌دهد که زنان و مردان نگرش متفاوتی نسبت به لوازم خانه دارند. زنان اشیا را از آن جهت که بر زندگی تاثیر میگذارد می‌بینند. اما مردان اشیا را با توجه به ویژگی ذاتی و کاربردشان می‌بینند. نه تاثیر در زندگی خانوادگی.

2.تفاوت طبقاتی

تفاوت طبقاتی افراد موضوع دیگری است که بر دارایی‌های افراد اثرگذار است. احتمالا افراد عالی مرتبه دارایی زیادی داشته باشند و مقام آنان نیز با همین دارایی‌ها سنجیده شود. مطالعات دیتمار از مقایسه بازرگانان و افراد غیرشاغل نشان می‌دهد، افراد بازرگان به اشیا عتیقه و… علاقه دارند اما غیر شاغل ها به لوازم پخت و‌پز و…

3.تفاوت های سنی

کودکان از دو سالگی به بعد در مورد اینکه چه چیزی مال من است حساس میشوند و با دیگران حتی بر سر دارایی‌های خود دعوا می‌کنند. آنها در سه سالگی تصویر روشنی از مالکیت دارند و از آن دفاع میکنند و‌ تمایلی به استفاده دیگران از دارایی‌های خود ندارند. اما این دارایی‌ها هرچه سن تغییر می‌یابد، تغییر میکند. مشاهدات کامپنر نشان می‌دهد ارزشمندترین دارایی افرادی که در پایان زندگی خود قرار دارند، عکس است. 

برخی از دارایی‌های اصلی:

1.زمین و مسکن

زمین و مسکن نه تنها برای انسان‌ها که برای حیوانات نیز از جمله مهم‌ترین دارایی‌هاست. تقریبا تمام مردم در خانه و آپارتمان زندگی میکنند. خانه ها در هر مقطعی از تاریخ به شکلی طراحی می‌شوند که نیاز ساکنان تاریخ خاص را پاسخ دهند. برای مثال خانه های شمال آکسفورد در سال‌های ۱۸۶۰ تا ۱۸۹۰ بسیار بزرگ بودند. همچنین خانه‌ها نشان از طبقه اجتماعی فرد نیز هستند.

2.اتومبیل

در طول تاریخ همواره مردم نیازمند حمل و نقل بودند. در ابتدا نیاز حمل و نقل از طریق اسب، شتر و… تامین می‌شد و حالا اتومبیل تامین کننده این نیاز است. اتومبیل از سال ۱۹۰۰ در کشورهای صنعتی حائز اهمیت شد تا جایی که امروز آلودگی هوا و… ایجاد شده از طریق اتومبیل‌ها یکی از اصلی‌ترین چالشهای کشورهاست. اتومبیل علاوه بر موقعیت اجتماعی فرد ویژگی‌های دیگری چون سن، جنسیت و… صاحبان آن را نیز به نمایش میگذارد.

3.پوشاک

پوشاک یکی از اصلی‌ترین نیازهای انسان‌ها در مقابل سرما، گرما و… است. ما همواره بخشی از درآمد خود را صرف خرید پوشاک میکنیم. پوشاک دارایی است که معنای آن به سرعت تغییر می‌یابد چراکه مد به سرعت در حال تغییر است. پوشاک نیز انواع متفاوتی داشته و طبقه اجتماعی فرد را نشان می‌دهد. چنانچه ثروتمندان به گران‌ترین فروشگاههای شهر می‌روند؛ پوشاک می‌تواند چیزی بیش از طبقه اجتماعی فرد را روشن کند. تحقیقات بروگز نشان داد پوشاک حتی می‌تواند نشان از شخصیت فرد باشد. 

4.لوازم خانه

حیوانات در خانه‌های خود لوازمی ندارند. مردم جوامع سنتی یا افرادی که هنوز به شکل سنتی زندگی میکنند نیز لوازم کمی دارند. انقلاب صنعتی سبب شد رشد تجهیزات در خانه‌ها را شاهد باشیم. این لوازم زندگی را سهل کرده و سبب شده حتی نیازمند مستخدم در بسیاری از کارها نباشیم و خودمان کارها را انجام دهیم.

اشتراک گذاری