روانشناسی پول - قسمت سوم

• 1402/05/08
• 10 Comment

خود روان شناسی پول، موضوعی است که مطالب زیادی در خصوص آن وجود ندارد و از چشم اقتصاددانان و روان شناسان پنهان مانده است. اما مساله رفتارها و باورهای اقتصادی کودکان و نوجوانان موضوعی است که از بیش از روان شناسی پول از آن غفلت شده و در سال‌های اخیر کمی بیشتر بدان توجه شده است. اما به طور کل می‌توان گفت: پژوهش‌های اندکی در مورد رفتار و باورهای اقتصادی جوانان انجام شده است. 

رشد باورهای اقتصادی در کودک

کودکان از امور اقتصادی چه می‌دانند؟ چگونه و در چه سنی دانش کسب می‌کنند؟ اشتراپس از اولین پژوهشگرانی بود که به بررسی روند توسعه‌ای مفاهیم پولی پرداخت. براساس تحقیقات او پول در ابتدا از نظر کودک وسیله‌ای است که می‌توان همه چیز را با آن خرید و در سنین بلوغ درک کودکان کاملا مانند بزرگسالان می‌شود. 

پول

همانطور که میدانید پول تقریبا بنیان تمام فعالیت‌های اقتصادی امروز ماست. درک کامل پول نیز پیش شرط کامل درک سایر مفاهیم مانند سود و… خواهد بود. اولین تماس کودکان با پول در همان سال‌های نخست زندگی انفاق می‌افتد. زمانی که پدر و مادر خرید میکنند و خردسال با آنان همراه است. اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد این موضوع لزوما به آن معنا نیست که اگر پدر و مادری از پول استفاده کنند، فرزند معنی و اهمیت آن را به صورت کامل درک خواهد کرد. بنابراین ضروری است تا کودکان در ابتدا به صورت کامل ماهیت و نقش پول را درک کنند. 

دو پژوهشگر با نام برتی و بامبی در سال ۱۹۷۹ در مورد عقاید خردسالان در مورد دستمزد، پژوهشی از کودکان سه تا هشت سال انجام دادند. آنان با این کودکان در مورد اینکه فکر میکنند پول از کجا می آید مصاحبه کردند و پاسخ‌ها در چهار طبقه قابل دسته‌بندی بود:

1. در طبقه اول، کودک اصلا از اصل و‌ مبنای پول اطلاعی نداشت و تنها شاهد بود پدرش از جیبش پول بیرون می‌اورد. 
2. در طبقه دوم، کودکان پول را از شغل جدا می‌دانستند و فکر می‌کردند بانک به هر کسی که تقاضا کند، پول خواهد داد. 
3. در طبقه سوم، کودک منشا پول را رقمی میدانست که به ازای بازگشت باقی پول از خرید خواهد بود.
4. طبقه چهارم نیز کار کردن را منشا پول عنوان میکرد.

پاسخ ۴ تا ۵ساله‌ها بیشتر در طبقه اول و پاسخ‌های ۶ تا ۸ساله‌ها بیشتر در طبقه چهارم بود. 

دو سال بعد از این پژوهش، پژوهشی دیگر در خصوص مفهوم پول و ارزش آن انجام شد. نتایج پژوهش برتی و بامبی به ۶مرحله منتج شد:

در مرحله یک هیچ آگاهی نسبت به مفهوم پرداخت وجود ندارد.

در مرحله دوم، تمایزی بین انواع پول وجود ندارد و تصور بر آن است که با پول می‌توان همه چیز خرید.

در مرحله سوم، تمایز بین انواع پول درک میشود و کودک میداند که همه پول‌ها هم ارزش نیستند.

در مرحله چهارم، کودک درک میکند پولش ممکن است کافی نباشد.

در مرحله پنجم، کودک ارتباط بین پول و اشیا را درک کرده و میداند برای هر چیزی باید مبلغ مشخصی پرداخت شود.

در مرحله اخر نیز استفاده درست از پول درک می‌شود.

چهار مرحله ابتدایی، پیش عملیاتی هستند و دو مرحله آخر نیز عملیات محاسبه با موفقیت انجام شده است.

قیمت‌ها و سود

خرید از ابتدایی‌ترین فعالیت‌های اقتصادی است که یک کودک می‌تواند بیاموزد. برای توانایی درک فعالیت‌های خرید و فروش، قیمت‌ها و سود پیش نیازهایی وجود دارد که ضروری است کودک با آن‌ها اشنا شود. فرت معتقد است در درک این مفاهیم چهار مرحله وجود دارد:

1. نداشتن آگاهی از نحوه پرداخت
2. درک از نحوه پرداخت مشتری اما نه پرداخت فروشنده
3. درک و ارتباط پرداخت‌های مشتری و فروشندگان اما نه در مورد فروشنده
4. درک همه این موارد

پژوهشگران معتقدند با آموزش دادن کودکان می‌توان درک آنان از مفهوم سود را افزایش داد. کودکان تا قبل از ۱۰ الی ۱۱ سالگی متوجه تفاوت بین قیمت خرید و فروش و اینکه قیمت خرید باید پایین‌تر‌ از قیمت فروش باشد، نیستند. اما ممکن است در فرهنگ‌های متفاوت این سنین نیز متفاوت شود.

 

اجتماعی کردن اقتصادی: پول توجیبی

یکی از راه‌هایی که والدین می‌توانند فرزندان خود را از نظر پولی و اقتصادی آموزش دهند، پول تو جیبی ماهانه بدون قید و شرط و یا در ازای کار است. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که رابطه بین تجربه دوران کودکی در نحوه استفاده از پول و توانایی بعدی آنان در مدیریت پول، بر اهمیت برنامه‌ریزی والدین به عنوان تجربه‌هایی بسیار ارزشمند برای کودکان می‌افزاید. بر این اساس، اطلاعات کودک در مورد پول، با میزان تجربه‌های او از پول، ارتباط مستقیمی دارد.

البته نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد والدین برای اجتماعی کردن کودک خود، از همه توان استفاده نمی‌کنند. براساس یافته‌های سونوگا و ‌وبلی اغلب والدین پول تو جیبی را برای خرج کردن می‌دهند نه پس انداز. نتایج پژوهش‌های مختلف حاکی از آن است که هرچند اجتماعی کردن کودکان از نظر اقتصادی مهم است، اما به تنهایی قابل توجه نیست. در نهایت باید گفت پول توجیبی می‌تواند فرصتی عالی به والدین دهد تا والدین بتوانند فرزند خود را با عملکرد پول آشنا کنند. اما تفاوت‌های طبقاتی و.. به اندازه معرفی سیستم پول تو جیبی و مبلغ آن اهمیت دارد.

آموزش اقتصادی 

منابع رسمی یکی از ابزارهایی است که جوانان را با دنیای اقتصاد اشنا می‌سازد. موفقیت هر کودک در تصمیم‌گیری اقتصادی با اموزش و تحصیل او ارتباط دارد و فقط سن در این موضوع دخیل نیست. 

در خصوص چگونگی اموزش مفاهیم اقتصادی به کودکان، ویت پیشنهاد میکند که کودک باید در مرکز فعالیت باشد. در حال حاضر اما هزینه فرصت ظاهری علم اقتصاد بیش از میزانی است که بتوان اقتصاد را در مدارس ابتدایی اموزش داد. چراکه اموزش خواندن، ریاضیات و… بیش از اقتصاد برای مدارس اهمیت دارد. 

اشتراک گذاری