صندوق سرمایه‌گذاری نهادی مالی است که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند. این صندوق‌ها با وجوهی که از طرف سرمایه‌گذاران در اختیار دارند، سبدهای متنوعی را تشکیل داده و در ازای آن از سرمایه‌گذاران کارمزد دریافت می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری ابزاری برای سرمایه‌گذاران خرد به شمار می‌روند تا بتوانند از توانایی‌ها و مهارت‌های افراد حرفه‌ای برای سرمایه‌گذاری و نظارت بر دارایی‌هایشان استفاده کنند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارد که در ادامه به اختصار توضیح داده شده است:
1- صندوق سرمایه‌گذاری قابل‌معامله یا ETF (Exchange-Traded Fund)
صندوق سرمایه‌گذاری قابل‌معامله یا ETF (Exchange-Traded Fund)، یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که در بورس قابل خرید و فروش است. ETF ها مانند سهام معمولی در بورس معامله می‌شوند و قیمت آنها در طول روز به‌صورت زنده تغییر می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، خریدوفروش واحدهای عادی این صندوق‌ها از طریق پنل کارگزاری‌ها امکان‌پذیر است و مانند سهام عادی، با جستجوی نماد صندوق موردنظر، می‌توان به خریدوفروش آنها اقدام کرد. ETF ها معمولاً سبدهای سرمایه‌گذاری گسترده‌ای از دارایی‌ها را شامل می‌شوند، از جمله سهام، اوراق‌قرضه، سند مشارکت، طلا و سایر دارایی‌ها. این تنوع به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد خطر سرمایه‌گذاری را کاهش داده و به طور گسترده‌تری در بازار سرمایه شرکت کنند.
2- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت:
افرادی که در صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند، به‌صورت معمول افراد ریسک‌پذیری نیستند صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که به‌منظور ارائه درآمد ثابت و پایدار برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌شود. این صندوق‌ها اصولاً در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند، مانند اوراق‌قرضه دولتی و اوراق تسهیلات بانکی. هدف اصلی آنها تأمین درآمد منظم و پایدار برای سرمایه‌گذاران است و معمولاً دارای ریسک کمتری نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. بااین‌حال، بازدهی آنها معمولاً پایین‌تر است.
3- صندوق سرمایه‌گذاری سهامی
صندوق سرمایه‌گذاری سهامی یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که عمده اوراق موجود در پرتفوی یا سبد دارایی‌های آن را سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تشکیل می‌دهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، از ۷۰ تا ۹۵ درصد از سرمایه صندوق را در سهام و حق‌تقدم شرکت‌های پذیرفته شده در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و باقی سرمایه را به اوراق با درآمد ثابت، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند. هدف اصلی این صندوق کسب سود و رشد سرمایه است. بازدهی این نوع صندوق متغیر است و با ریسک بالایی همراه است. صندوق سرمایه‌گذاری سهامی توسط مدیران حرفه‌ای اداره می‌شود که در انتخاب سهام مناسب تخصص دارند.
4- صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق‌هایی هستند که در انواع مختلف دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. هدف اصلی آنها تنوع دارایی‌ها و بهینه‌سازی ریسک و بازده سرمایه‌گذاری است. توسط مدیران حرفه‌ای مدیریت می‌شوند و میزان ریسک و بازدهی آنها متغیر است.
این صندوق حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد پرتفوی خود را به سهام و مابقی را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهد. این صندوق‌ها با دید میان‌مدت اغلب بازده بالاتری از سپرده‌های بانکی و صندوق‌های با درآمد ثابت کسب می‌کنند. اما به‌طورکلی رویکرد محافظه‌کارانه خود را حفظ کرده و حدود نیمی از دارایی را در اوراق با ریسک پایین و اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. در واقع می‌توان صندوق‌های مختلط را حد میانی صندوق‌های سهامی و صندوق‌های با درآمد ثابت به لحاظ ریسک و بازده احتمالی مورد انتظار دانست.
5- صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی
صندوق کالایی یا Exchange Traded Commodities یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که منابع مالی آن به‌جای اینکه صرف سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها یا اوراقی با درآمد ثابت شود، در اوراق بهادار مبتنی بر سپرده کالایی سرمایه‌گذاری می‌شود و به افراد این امکان را می‌دهد که تنها با دریافت کد بورسی و درست مانند خرید سهام در بورس، در کالاهایی از قبیل طلا و زعفران سرمایه‌گذاری کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله کالایی به‌طورکلی در دودسته صندوق‌های تک کالایی (طلا و سکه یا زعفران) و یا شاخصی (چند کالایی و سبدی از چند کالا) منتشر می‌شوند.
6- صندوق‌های زمین و ساختمان
صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌های خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری می‌کند. مجموع این سرمایه‌ها در پروژه‌های ساختمانی تجاری، اداری و یا مسکونی سرمایه‌گذاری می‌شود. این نوع صندوق در سال ۱۳۸۸ مطابق قوانین و مقررات تعيين شده در سازمان بورس، وزارت مسکن و شهرسازی و فعالان حوزه ساختمان وارد معاملات بازار شد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان سرمایه‌گذاری در دارایی‌های متنوعی مانند زمین‌های تجاری، ساختمان‌های اداری، مسکونی و تجاری را در نظر می‌گیرند. این تنوع منجر به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود و امکان بهره‌برداری از مزایای مختلف بخش املاک و مستغلات را فراهم می‌کند.
7- صندوق‌های پروژه‌ای
صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه (Project Investment Funds) یا همان صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه‌ای، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری هستند که به‌منظور سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و پیچیده تشکیل می‌شوند. این پروژه‌ها ممکن است در بخش‌های مختلفی از اقتصاد شامل زیرساخت‌ها، انرژی، حمل‌ونقل، معدن، فناوری و غیره قرار داشته باشند. هدف اصلی این صندوق‌ها جذب سرمایه و ارائه منابع مالی برای توسعه و اجرای پروژه‌های بزرگ است.
8- صندوق‌های نیکوکاری
صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری (Social Impact Investment Fund) یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که هدف اصلی آن سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و شرکت‌هایی با تأثیر اجتماعی مثبت است. این صندوق‌ها تلاش می‌کنند تا علاوه بر بهره‌برداری مالی، تأثیر اجتماعی و محیطی را نیز در نظر بگیرند. این نوع سرمایه‌گذاری همچنین باهدف حل مسائل اجتماعی و محیطی موجود در جامعه، به دنبال ایجاد تغییرات مثبت و پایدار است. به‌عنوان‌مثال، صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری دانشگاه تهران و صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری فردای روشن دو نمونه از این نوع صندوق‌ها هستند
9- صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه
صندوق جسورانه یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که در کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. این شرکت‌ها معمولاً در زمینه‌های فناوری، نرم‌افزار، اینترنت اشیا، صنعتی، بهداشت و درمان، بیوتکنولوژی و سایر صنایع پیشرفته فعالیت می‌کنند که دارای پتانسیل رشد بالا، نوآوری و توانایی تغییر صنعت هستند.
صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه در مراحل اولیه رشد شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. این مراحل شامل "Seed" (بذر)، "Early Stage" (مرحله اولیه) و "Expansion" (توسعه) می‌شوند. هدف این صندوق‌ها، کمک به شرکت‌ها در استقرار و توسعه فعالیت‌های تجاری، توسعه محصولات و خدمات جدید، رشد بازار و افزایش ارزش شرکت است.
10- صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی
صندوق بازارگردانی یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که باهدف کاهش دامنه نوسانات قیمت اوراق بهادار و تأمین نقدشوندگی آن توسط کارگزار انجام می‌شود. صندوق بازارگردانی برای دورکردن بازار سرمایه از نوسانات شدید به وجود آمده‌اند تا سهام را متعادل نگه دارند و مانع از ایجاد صف خریدوفروش شوند و درعین‌حال ارزش سهام را به ارزش ذاتی آن نزدیک کنند. صندوق‌های بازارگردانی مقداری از سهام شرکت‌هایی که در بازار سرمایه فعال هستند را در اختیار دارند و با آنها خریدوفروش انجام می‌دهند. البته هدفشان از این خریدوفروش، متعادل نگه‌داشتن ارزش سهام آن شرکت و جلوگیری از قفل‌شدن بازار آن به‌وسیله ایجاد صف خریدوفروش است.
این صندوق با استفاده از روش‌های مختلف و استراتژی‌های بازارگردانی، سعی می‌کند از عوامل بازار عمومی مستقل شود و به جای آن بر روی کسب بازدهی از اختلافات بین دارایی‌های مختلف تمرکز کند.
11- صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی
صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که هدف آن انطباق بالای پرتفوی صندوق با یکی از شاخص‌های بازار سهام است. این شاخص می‌تواند شاخص کل، شاخص کل هم‌وزن یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد. در این صندوق‌ها تنها زمانی خریدوفروش سهام ضرورت دارد که وجهی به‌واسطه ورود سرمایه‌گذار جدید اضافه یا به دلیل خروج یک سرمایه‌گذار کم شود. مزیت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های نسبتاً پایین آن و حذف ریسک مدیریت صندوق است.